MANKOMUNITATEA ERAKUNDE IREKIA IZATEKO ESKAERA

Jarraian aurkezten dugun idazkia Uribe Kostako Mankomunitatean EHbilduk hilaren 15ean egindako eskaera da. (Para ver en castellano, pinchar aquí)

Mankomunitate ororen helburu nagusia, Uribe Kostakoa barne, udalerri mailan hain eraginkorrak ez diren zerbitzuak bereganatzea izan ohi da, amankomunean modu egokiagoan eskainiko direlakoan. Horrela izan dadin udalek hainbat arlotan dituen eskumenak udalerriz gaindiko erakunde honi uzten dizkio bertatik kudea daitezen. Uribe Kostako Mankomunitateak, esaterako, 3 milioi inguruko aurrekontua kudeatzen du urtero eta, ezaguna denez, bere gain garrantzi handiko zerbitzuak hartzen ditu: ongizatea, berdintasuna, ingurumena eta euskara, besteak beste. Nahiz eta askotan urrun dagoela dirudien, Mankomunitatearen garrantzia ukaezina da.

Hala ere, Uribe Kostako Mankomunitateak duen egitura eta jarduteko era ez daude duen garrantziaren pare eta antzinatik datozen disfuntzio batzuk errepikatzeko arriskuaz ohartarazi nahi dugu idazki honen bitartez. Aurreko legealdian salatu genituen gehienak baina mahaigainean jarri nahi ditugu berriro ere hasi berri den legealdian konpontze aldera:

-Ordezkaritza onartzeko sistema. Herrialde bakoitzean alderdien arteko negoziazioen esku dagoenez Osoko Bilkurarako lortutako ordezkaritza ez da batere proportzionala izaten, hau da, hauteskundeetan emandako emaitzetatik oso urrun dago. Esaterako, herrialde desberdinetan adostutakoaren arabera EHbilduk 26 zinegotzirekin eskualde osoan 2 ordezkari besterik ez lituzke lortuko, eta PPk, ordea, zinegotzi bakarrarekin, ordezkaritza izango du. Argi dago, ordezkarien banaketa ez dela herritarron borondatearen adierazgarri.

-Urteotako eskarmentuak diosku, gainera, nahiz eta herriz herri aukeratu ordezkariak, hauek alderdiaren ordezkariak bailitzan jarduten direla, jatorrizko herriak ordezkatu beharrean. Beraz, jokabide honek ordezkaritza sistema eta errealitatean gertatzen denaren aldea edo inkongruentzia areagotu besterik ez du egiten.

-Estatutuak eguneratu gabe daude. Aurreko legealdian salatu bezala, indarrean dauden estatutuak eguneratu gabe daude. Foru legean emandako moldaketak barneratu gabe ditu eta estatutuak onartu ostean sortutako batzordeak ez ditu aipatu ere egiten.

-Eguneratu gabe egoteaz gain, estatutuko hainbat arlo ez dira betetzen. Esaterako onartu zirenetik ez da inoiz Batzar Orokorra deitu, zinegotzi guztiak biltzen duena, alegia, eta Osoko Bilkurak Batzar Orokorrari dagozkion eskumenak kendu dizkio Estatutuetan dionari muzin eginez. Horren adibide esanguratsuena aurrekontuak onartzeko eskumena da. Esan bezala 3 miloi inguru kudeatzen ditu urtero Mankomunitateak (3.000-4.000 biztanle duen udaletxe baten antzera) eta Osoko Bilkurak hartu du bere gain onartzearen ardura, alderdien arteko negoziazioetan banatutako ordezkarien artean, alegia.

Osatu gabe dagoen arren, Uribe Kostako Mankomunitateak aurreko legealdian emandako arazoak errepikatuko dituela antzeman daiteke dagoeneko. Ordezkariak aukeratzeko sistema antidemokratiko honek herritarron borondateari muzin egiten ari zaio beste behin, eskualdean emandako emaitzen adierazgarri izan beharrean, herrietan alderdien arteko negoziazioen menpe dagoelako.

Ordezkaritza hautaketarekin gertatu dena ikusita, aurreikus daiteke aurreko legealdian emandako beste hainbat arazo errepikatuko direla hemendik aurrera eta halako batzuk saihesteko EHbildutik hurrengo proposamena luzatu nahi dugu:

-Estatutuak betetzea. Batzar Orokorrari dagozkion eskumenak bertara itzultzea. Aurrekontuak onartzeko esaterako.

-Estatutuak eguneratzea, azken urteotan eman diren moldaketak barneratzeko.

-Ordezkaritza hautatzeko sistema aldatu, herritarron borondatearen adierazgarri izan dadin.

Ezinbestekoa ikusten dugu, Mankomunitatearen egitura eta helburuen inguruan eztabaida zabaltzea. Indarrean dauden estatutuak zaharkituak baitaude erabat, ez diote errealitateari erantzuten eta Mankomunitateak dituen helburuak eta kudeatzeko era ez daude askoz hobeto. Udalek egiten duten ekarpena eta jasotzen dutenaren arteko zerbitzuen neurria ez dago batere argi eta birpentsatu beharra dagoela uste dugu.

Aldi berean, Mankomunitatea erakunde ezezagun eta itxi batean bilakatu da. Herritarrok oro har ez dute ezagutzen eta Osoko Bilkuratik at dauden zinegotziei ere, parte-hartzeko aukerarik ez zaie ematen. Zentzu honetan, Mankomunitatearen gardentasun falta oso nabarmena da.

Aurreko guztiagatik eta egunekotasun kudeaketan murgildu baino lehen EHbildutik Mankomunitatearen egituraren inguruan hausnartzeko deia zabaldu nahi dugu, hurrengo urteotarako erakundeak izan behar duen erronka nagusiena erakundea antolatzeko eta egituratzeko ereduak goitik behera aldatu eta eskualdeko errealitatera egokitzen has gaitezen.